Door de brouwerij zelf geleverd
Hop Voor Bier mikt vooral op brouwerijen in de buurt
Met hun kwekerij Hop Voor Bier mikken Jeanine Lagendijk en Pieter Rijzebol in Empe vooral op de lokale brouwerijen. Dit jaar levert het Gelderse echtpaar zijn hoppen aan brouwerij Nevel Artisan Ales in Nijmegen, die zelf ook een ploeg stuurt om in september te helpen met de pluk.
Het eerste idee voor de kwekerij ontstond toen het tweetal in 2015 verhuisde naar een boerderij in Empe, met 1 hectare grond ernaast. "Dat wilden we graag zinvol inzetten, door er iets op te gaan telen. Toevallig was in die tijd in het nieuws dat hop door enkele misoogsten in Amerika schaarser werd, juist toen hoppige IPA’s aan populariteit begonnen te winnen. Vanaf dat moment zijn we er ons meer in gaan verdiepen en zijn we voorzichtig begonnen."
Lagendijk en Rijzebol bezochten tijdens hun vakanties of weekendjes weg in Limburg en België andere hopvelden om te kijken hoe de teelt daar was opgezet en wat de ervaringen waren. De ene keer tijdens een reguliere rondleiding, de andere keer met een één-op-één ontmoeting. "Daarnaast hielp ik zo af en toe bij een plukdag bij een andere teler, waar ik ook weer het nodige te weten kwam. We schaften verschillende boeken aan en op Amerikaanse universitaire websites is er ook veel praktische informatie beschikbaar. Inmiddels is er ook nog een platform opgericht voor telers, om onderling kennis uit te wisselen."
Met de eerste oogst werd in de winter proefgebrouwen
In 2016 werden de eerste twintig planten gezet. Daarna informeerde Rijzebol op enkele bierfestivals bij diverse brouwers of er interesse was in hoppen uit de regio. De eerste oogst van 1,5 kilo zette hij af bij Nevel in Nijmegen. Daar werd in de winter mee proefgebrouwen. Rijzebol herinnert zich nog goed dat hij die eerste keer best geduld moest hebben voor hij het resultaat kon proeven. "Het bier moest eerst nog worden gelagerd, maar uiteindelijk was dat het wachten meer dan waard. Vanwege de smaak, maar ook om het voldane gevoel dat de cirkel als het ware rond was."
En Nevel is nog steeds een van de grootste afnemers van de kwekerij in Empe. Mede-oprichter en brouwer Mattias Terpstra gelooft heilig in korte ketens en rechtstreekse afname van lokale producenten. "Toen Pieter zich meldde, was mijn interesse gelijk gewekt. We proberen zoveel mogelijk met Gelderse granen, kruiden en fruit te werken. Hop Voor Bier is voor de hoppen momenteel een van onze grootste leveranciers."
Ingrediënten direct van het land, met de smaak van het land
Dat een team van Nevel ook tijdens een van de plukdagen aanwezig is, vindt Terpstra (links op de foto boven) niet meer dan logisch. "Wij maken met ons bier een natuurproduct. Dat is toch een andere insteek dan veel collega’s, die een meer industriële aanpak hebben. Voor hen is het recept heilig. Daar houden ze zoveel mogelijk aan vast, om zo elke keer precies hetzelfde bier te kunnen maken. Wij laten het meer los, door vooral te gebruiken wat er op dat moment voorhanden is. Het liefst direct van het land, met de smaak van het land."
Dat laatste zorgt voor meer variatie in de bieren. En dat is wat Terpstra zo aanspreekt. "Het geeft het brouwproces een extra dimensie. Persoonlijk vind ik het daarom heel belangrijk om een directe connectie te hebben met de ingrediënten en de herkomst. Zo hebben we recent ook een graanoogstfeest georganiseerd. En voor het fruit en de kruiden ga ik ook graag zelf de tuin en de velden in om te plukken. Op zich is dat best intensief, mede ook vanwege een bepaalde schaalgrootte die we toch willen hebben. Maar onze inspiratie komt van de natuur, die we dicht bij het bier brengen. Als Nevel proberen we zo dicht mogelijk bij die pure smaken te komen."
'We willen de hop graag droog binnenhalen'
Hop Voor Bier kan wat extra handen goed gebruiken. Dit jaar staan de plukdagen gepland op 5, 12 en 19 september. Ook maakt de kwekerij gebruik van een mobiele plukmachine, die is ontwikkeld door een teler in de Achterhoek samen met een mechanisatiebedrijf. Behalve het plukken, scheidt die machine ook de hopbellen van het bladmateriaal. "Ook dat scheelt natuurlijk flink wat arbeid," zegt Rijzebol, die de laatste weken voor de pluk altijd wat extra spanning voelt.
"Dan komt alles toch bij elkaar. Alle voorbereidingen en het teeltseizoen moeten dan in een kwalitatief goed product resulteren," zegt de teler, die vooral hoopt op goede plukomstandigheden. "We willen de hop graag droog binnenhalen. Als het te vochtig is, stellen we het uit, al kunnen we dat natuurlijk niet eindeloos blijven doen." Hoe kwetsbaar de teelt is, merkte Rijzebol tijdens een zomerstorm. Een van de ankers brak los, waarna een van de meters hoge palen door midden knakte. "Inmiddels is die schade al weer gerepareerd. De plant kan wel tegen een stootje, maar zo richting de oogst hoop ik vooral op rustig weer."
'Bier 100 procent afkomstig uit de provincie vind ik het mooist'
Naast de inkomsten uit de hopopbrengsten verzorgen Lagendijk en Rijzebol ook rondleidingen. Daarbij is ook de mogelijkheid voor deelnemers om bieren met de hoppen uit Empe te proeven. "Da’s altijd een speciaal moment," zegt Rijzebol. "Er zijn verschillende bieren, waarvoor ook soms hele andere hoppen zijn gebruikt. Zoals een Spalter Select in de Nevel Weide een wild licht bier, een Cascade in de Nevel Erve een wild bitter bier en afgelopen jaar de Gelders Gerstenat, 100 procent gebrouwen met ingrediënten uit de provincie, waaronder dus ook onze hop. Eigenlijk vind ik dat nog het mooist."
Terpstra is het roerend met hem eens. "Met graan uit Groesbeek, Loenen en park Lingezegen bij Lent, hop uit Empe en Zieuwent, een mouterij in Winterswijk, Nijmeegs kraanwater, kruiden uit Renkum, bloesem en bessen uit voedselbos Ketelbroek bij De Horst en ‘wilde’ gisten die in de vrije natuur zijn gevangen en in het voormalige Honig-complex worden gekweekt... Dat is voor mij het summum. Vanwege de duurzaamheid, maar ook om unieke smaken creëren. De streek waar de ingrediënten vandaan komen is in het bier terug te proeven. Dat is ons streven."
