Door de brouwerij zelf geleverd
Oorsprong van ambacht in combinatie met moderne technieken
Brouwerij Avereest in Dedemsvaart is een relatief jonge brouwerij met oog voor het verleden. Op zich niet vreemd, aangezien het brouwhuis is ingericht in een landbouwmuseum. “Een prachtige plek om de oorsprong van het ambachtelijk brouwen te laten zien in combinatie met de moderne technieken voor craft bier vandaag de dag,” stelt brouwer Hans Noorman.
Initiatiefnemer en museumeigenaar Albert Kruidhof knapte al meerdere oude panden in de omgeving op en gaf ze een nieuwe bestemming. Zo ook het ACM-pand aan de Langewijk in Dedemsvaart, een voormalig graanverwerkingsbedrijf. “Kruidhof had ook een verzameling oude landbouwmachines opgekocht om ooit eens tentoon te stellen. Dat kwam hier allemaal bij elkaar. Net als het idee om dan ook iets moois met bier te doen. Dat hoort immers bij graan.”
De eerste keer dat de redactie van HCB de Overijsselse brouwer ontmoet is tijdens een digitale proeverij. In het gezellige proeflokaal, waar bezoekers vanaf de balustrade op de eerste etage een mooi overzicht hebben op de koperen ketels op de begane grond. Rondom een hoge tafel zitten Noorman en enkele biervrienden vanaf hun barkrukken naar een scherm te kijken. “Mooi om zo toch met andere liefhebbers in contact te blijven over deze heerlijke drank,” glunderde hij destijds. Inmiddels mogen de terrassen weer open en trekt de brouwerij weer veel fietsers, motorrijders en andere dagjesmensen. “De combinatie met het museum en de biertuin werkt gewoon goed.”
'Eigenlijk sprak het brouwerschap mezelf ook wel aan'
Voor we verder gaan, toch eerst even weer een jaar of zes terug in de tijd. Vlak na de aankoop van het ACM-pand informeert Kruidhof bij Noorman of hij als voormalig vertegenwoordiger voor Brand misschien nog een goede brouwer kende. “Eerlijk gezegd sprak het mezelf ook wel aan. Ik was jarenlang actief in die branche en brouwde wel eens wat thuis in potten en pannen. Maar da’s natuurlijk heel andere koek. We zijn ons daarom eerst eens wat gaan oriënteren om te kijken wat mogelijk was. Tijdens een rondgang langs diverse brouwerijen schrokken we wel van de investeringen die nodig zijn. Toch gaven de mooie voorbeelden, zoals Maallust in Veenhuizen maar ook elders, ons een extra drive. Het idee liet ons niet meer los.”
Dedemsvaart is een echt plattelandsdorp en Noorman kon maar weinig over de brouwhistorie terugvinden. "Dan schrijven we zelf wel geschiedenis," stelde hij met een wat bluf voor aan Kruidhof. Die hapte toe en stemde ook in met een groter brouwvolume. “We hoorden van diverse kanten dat om zoiets echt goed te doen, er minimaal een brouwketel van 10 hectoliter nodig is. Bij toeval liepen we tegen de installatie van Othmar aan. Die hadden zo’n 10 hecto staan, want ze waren net zelf nieuw begonnen op 20 hecto. Ik weet nog goed hoe die koperen installatie daar stond daar te blinken. Ik was op slag verliefd.”
'Samen hebben we de brouwinstallatie naar eigen inzicht aangepast'
De inrichting in Dedemsvaart zorgde eerst wel voor knikkende knieën, erkent Noorman. “Daarmee werd het ineens wel heel serieus en voelde ik ook echt de verantwoordelijkheid. Gelukkig kon Arne, de zoon van Albert, hier ook veel doen. Hij heeft met zijn verhuurbedrijf voor bouwmaterialen een groot technisch inzicht. Dat was echt nodig. Samen zijn we het avontuur aangegaan en hebben we de installatie naar eigen inzicht aangepast.”
Noorman wilde zich eerst bekwamen in het ambacht en dan met name in het brouwen in het groot. “Dus niet gelijk hoog van de toren blazen, maar eerst goede recepten ontwikkelen en het proces op de installatie in de vingers krijgen. Dat heeft toch wel een tijd geduurd. Toen het zover was, zijn we meer aan marketing gaan doen, om echt een merk op te bouwen, de verkoop verder uit te breiden en een assortiment met biertypen te bepalen.”
'Eigenlijk biedt bier een veel breder spectrum qua smaken'
Noorman wilde gelijk al een lijst met zestien biertypen samenstellen, hoewel zijn opdrachtgever dat eerst teveel van het goede vond. “Het was inderdaad ambitieus, maar ik had er een helder idee bij. Zo’n brede range aan bieren zou mooi passen bij een uitgebreide bier- en foodpairing: bij elk gerecht passende bieren kunnen serveren leek me een ultiem doel. Het was me een doorn in het oog dat veel mensen bij eten direct over wijn beginnen. Eigenlijk biedt bier een veel breder spectrum qua smaken.”
Gaandeweg zette Avereest stappen, tot Noorman in 2018 fulltime voor de brouwerij aan de slag kon. “We hadden toen al veel tijd en energie in het brouwproces gestoken. Het mooie is dat we het brouwhuis met Arne helemaal naar eigen smaak hebben kunnen inrichten. En dat blijven we ook nu nog steeds doen. Eigenlijk is het net als met een modelspoorbaan; de uitbreidingsmogelijkheden zijn oneindig. Mijn verlanglijst staat nog vol met mooie aanvullingen.”
'Chris Rozema reist het halve land door om onze bieren aan de man te brengen'
De betrokkenheid van Chris Rozema als salesmanager bij Avereest, zorgde in de loop van 2019 voor een flinke groeispurt. “Chris heeft een slijterij in Hardenberg, maar reist ook het halve land door om de bieren van Avereest aan de man te brengen. En met succes. Begin 2020 stonden we in dertig slijterijen, nu hebben we 115 verkooppunten, nu nog voornamelijk in het noordoosten van het land.”
Avereest houdt de belevering bewust in eigen hand. “Allereerst vanwege de persoonlijke contacten. Maar ook om voeling te houden met de bieren. Ik vind het een risico als de voorraad bij de groothandel staat. Daarnaast is het ook goed om grip te houden op de volumes die we moeten brouwen. Met deze werkwijze is het voor ons gemakkelijker improviseren en anticiperen. En daarom past het HCB-concept ons goed. Ik wil zelf aan het stuur zitten, weten waar het bier staat en wie mijn wederverkopers zijn. Dat zijn onze ambassadeurs. Via HCB houden we daar zicht op, maar kunnen we ons werkgebied ook mooi uitbreiden.”
'Er waren hier in het begin nog niet zoveel lokale bieren beschikbaar'
De regionale afzet is een belangrijke pijler onder Avereest. Dat heeft met trots en herkenbaarheid te maken. Toch is dat geen vanzelfsprekendheid, heeft Noorman ervaren. “Er waren hier in het begin nog niet zoveel lokale bieren beschikbaar. Onbeken maakt onbemind. Daarom is het extra mooi om te merken dat diegenen die aandurven om Avereest in de schappen te zetten, daar uiteindelijke goede ervaring mee hebben. Er is veel sprake van herhaalaankopen, horen we uit het veld. En hoewel we natuurlijk graag nieuwe klanten bedienen, is het ook een compliment dat nieuwkomers aangehaakt blijven.”
Qua assortiment typeert Noorman het basisassortiment als de herkenbare boerderijbieren, zoals de Dikke Bolle, de Tripel, Dubbel en Blond en Quadruppel. “Daarmee bewijzen we dat we mooie bieren maken, met respect voor de klassiekers. Verder hebben de wat moutachtige bieren, met een andere storting, bijvoorbeeld rogge of spelt, of veel haver. Dat is ook een apart speelveld. Zelf vind ik dat ook leuk om te toen, om daar in te experimenteren.”
'Kuitbier heeft echt een eigen karakter'
Onlangs verscheen er een vierde bier uit de 'blauwe reeks': een kuitbier, een oud Nederlandse stijl, lastig om te brouwen, bestaand uit 50 procent haver, vertelt Noorman. “Het is een specifieke smaak, waar je van moet houden. Het bier heeft echt een eigen karakter en was populair van 1400 tot 1700. Dat zijn toch leuke weetjes en dat past ook bij onze link naar de historie. We merken dat het zich goed leent voor terras, lekker fris met een zuurtje. Er er zit een spannende twist aan, met wat sinasappel, champagne en klein beetje citrus. We hebben het laten vergisten met voss, een Kveik.”
Het eerste bier uit de blauwe reeks was de Eigen Wies, een rogge Weizen. “Een knipoog naar de streek,” vertelt Noorman. “Er werd hier vanwege de armere zandgronden voornamelijk veel rogge verbouwd. Dat graan is een beetje in de vergetelheid geraakt, al kennen we nog wel van brood. Nummer twee was de Lanterfanter, een Dunkel Weizen met wat meer caramout erin. Er zijn sowieso liefhebbers voor de donkerder bieren. We zien het nog niet veel op de Nederlandse markt, maar er komt wel meer interesse voor dat soort. De derde is de Mafkees, een Tarwe Spelt, mijn best verkochte Weizen. Dat loopt als een tierelier. Dit bier zit een beetje tussen een Duitse Weizen en een Belgisch Witbier in. Het heeft geen toevoegingen, maar is puur gebrouwen op basis van de mouten en de gisten, die het speciale werk doen. Mafkees is mooi zacht en fris. De spanning van blauw label-bieren zit ‘m in de mix van de storting. Er komt straks nog een vijfde aan, da’s ook wat leuks, maar daar ben ik nog aan het sleutelen. Dus die houd ik nog even onder de pet.”
De derde, meest nieuwe lijn van Avereest bestaat uit de meer hoppige bieren als IPA’s, hoewel Noorman zich meer op Lagers wil richten. “Onze installatie is ook zeer geschikt voor dergelijke ondergistende bieren. Sowieso is het lastiger om ons te onderscheiden in de pure IPA’s. Ik neig meer naar Duitse stijl, klassiek en degelijk. Maar dan vind ik het een sport om die wel wat spannender te maken in smaak. En het traditionele uitgangspunt past ook bij de aandacht voor de historie van het bier en de brouwmethoden.”
Werkwijze bij Avereest is een kwestie van ploegenspel
Bij Avereest is de werkwijze een kwestie van ploegenspel, met Noorman als de brouwer en bedenker van de recepten. “Arne helpt op woensdag mee met brouwen en bottelen. Hij heeft een groot technisch inzicht - en dat is echt nodig. Albert is de investeerder, Chris doet de sales. We dagen elkaar uit en zijn allemaal ondernemers. We komen elke dinsdag bij elkaar. Dat zijn mooie sessies, die mooie nieuwe dingen opleveren, maar waarin we ook kritisch kijken naar hoe we ervoor staan.”
En: hoe staan jullie ervoor? “Zoals gezegd, het museum en proeflokaal grijpen mooi in elkaar. Het is nu allemaal nog relatief onbekend, dus we zijn elke dag nog aan het bouwen. Maar het trekt sowieso meer publiek, zeker in combinatie met de winkel en de biertuin. Dat is echt een pleisterplaats voor fietsers, motorrijders en andere voorbijgangers. En mede vanwege het museum kunnen we het verhaal over het bier vertellen. Daar zijn de mensen echt nieuwsgierig naar. Waar komt het vandaan? Hier kunnen we die historie ook laten zien. Een mooie combinatie, want er is veel te zien en niet te vergeten ook veel te proeven.”
